Başbakanlık Genelgeleri
Yeni kamu hizmeti anlayışında, yönetimi, organizasyonları ve bireyleri yönlendiren temel ilkeler olan etik değerlere büyük önem verilmekte, bu değerlere bağlı bir yönetimin yolsuzlukları önlemede, kaliteli kamu hizmeti sunmada ve kamu yönetimine ve kurumlarına güveni sağlamada daha etkin ve başarılı olacağı kabul edilmektedir.
Nitekim, yeni kamu hizmeti anlayışına paralel olarak, gerek OECD ve Avrupa Konseyi gibi ülkemizin de üyesi olduğu uluslararası kuruluşların, gerek kamu kurumları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları gibi yerel dinamiklerin araştırma ve çalışmaları sonucunda ‘kamu yönetiminde etik' konusu ülkelerin gündemine girmiş ve bir çok ülkede bu konuda faaliyet göstermek üzere kurum veya kurullar oluşturulmuştur. Bu kurum ve kurullar, kamu görevlilerinin uymaları gereken etik davranış kurallarını belirlemek, bu kurallara uygun işleyişi sağlamak ve etik kuralların ihlali halinde, yargısal ve idari denetimin yanında, dış denetim yapmakla görevli bulunmaktadır.
Ülkemizde de, kamu görevlilerinin uyacakları meslekî ve etik ilke ve kuralları belirlemek, bunların uygulanmasını gözetmek, kamu görevlilerinin görevlerini eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak yapmalarını sağlamak ve etik kültürü ülkemizde benimsetmek ve yerleştirmek amacıyla, 5176 sayılı Kanunla Kamu Görevlileri Etik Kurulu kurulmuş ve 10.8.2004 tarih ve 2004/7791 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Başkanlık ve Üyeliklerine atama yapılan Kurul çalışmalarına başlamıştır.
Kurulun görev alanı içerisinde, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeli kuruluşlar, mahalli idareler ve bunların birlikleri, kamu tüzel kişiliğini haiz kurul, üst kurul, kurum, enstitü, teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş olan kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan tüm personel bulunmakta, Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk Silahlı Kuvvetleri ve yargı mensupları ile üniversiteler kapsam dışında yer almaktadır.
Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlarda görevli personel, seçilerek ya da atanarak getirildikleri görevleri güven verici bir şekilde, hukuka uygunluk, adalet ve dürüstlük ilkeleri çerçevesinde yerine getirmek zorunda olmanın yanı sıra etik davranış ilkelerine uygun davranma sorumluluğuyla da bağlı olacaktır.
5176 sayılı Kanunun 3. maddesine göre Kamu Görevlileri Etik Kurulu,
•Kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini hazırlayacağı yönetmeliklerle belirlemek,
•Etik davranış ilkelerinin ihlal edildiği iddiasıyla re'sen veya yapılacak başvurular üzerine gerekli inceleme ve araştırmayı yaparak sonucu ilgili makama bildirmek,
•Kamuda etik kültürünü yerleştirmek üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak ve bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmak,
•Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlardan başvuru konusu ile ilgili olarak bilgi ve belge istemek, ilgili temsilcileri çağırıp bilgi almak,
•Gerektiğinde mal bildirimlerini incelemek (Mal bildirimlerindeki bilgilerin doğruluğunun kontrolü amacıyla, ilgili kişi ve kuruluşlar-bankalar ve özel finans kurumları dahil- talep edilen bilgileri en geç otuz gün içinde Kurula vermekle yükümlüdürler.),
•Hediye alma yasağının kapsamını belirleme ve en az genel müdür veya eşiti seviyedeki üst düzey kamu görevlilerince alınan hediyelerin listesini gerektiğinde her takvim yılı sonunda bu görevlilerden istemek, görev ve yetkilerine sahip bulunmaktadır.
Kurul, vatandaş odaklı, dürüst, güvenilir ve adil kamu hizmeti sunulmasında büyük önem taşıyan etik davranış ilkelerinin, kamu yönetimi, iş dünyası ve toplumsal yapıda benimsenmesi ve ülkemizde etik kültürün yerleşmesi amacıyla çalışmalarda bulunacaktır. Kurul çalışmalarını kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel sektör kuruluşları, meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği içerisinde gerçekleştirecektir.
Kamu yönetiminde etik davranış ilkelerine uygunluğun iyi yönetişimin temeli olduğu bilinciyle, kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış kuralları ve hediye alma yasağının kapsamı ile bu kuralların ihlali iddiasıyla yapılacak başvurularda izlenecek yönteme ilişkin yönetmelikler Kurul tarafından hazırlanacak ve kamuoyuna duyurulacaktır.
Bu itibarla, tüm kurum ve kuruluşlar tarafından, Kamu Görevlileri Etik Kurulu çalışmalarında ihtiyaç duyulacak konularda etkin işbirliği içinde bulunulması, Kurul tarafından istenen bilgi ve belgelerin süresi içerisinde verilmesi ve Kurul'un etkin ve verimli çalışmasını teminen her türlü destek ve katkının sağlanması hususunda gereğini önemle rica ederim.
Recep Tayyip ERDOĞAN
Başbakan
A. Başbakan ve Bakanların Karşılanma ve Uğurlanmaları
1. Yurt İçi Seyahatlerinde:
a) Karayolu ile Yapılacak Seyahatler:
Başbakan veya Bakanların karayolu ile yapacağı seyahatlerde karşılama ve uğurlamanın Hükümet Binasının önünde gerçekleştirilmesi, vali, il jandarma komutanı, belediye başkanı, emniyet müdürü ve heyette bulunan Bakanlarla ilgili il müdürleri dışında kamu görevlilerinin katılmaması,
b) Havayolu ile Yapılacak Seyahatler:
Havayolu ile yapılacak seyahatlerde karşılama ve uğurlamanın Ankara, İstanbul ve İzmir'de havaalanı mülki ve emniyet amirleri tarafından, diğer illerde ise (a) bendinde sayılan görevliler tarafından havaalanında gerçekleştirilmesi,
2. Yurt Dışı Seyahatlerinde:
a) Başbakanın Yurt Dışı Seyahatleri:
Başbakanın yurt dışı seyahatlerinde, Ankara'dan uğurlanma ve karşılanmalarında, söz konusu seyahat sırasında Başbakan Vekili, Başbakanlık Müsteşarı, Ankara Valisi, Garnizon Komutanı, Büyükşehir Belediye Başkanı, Emniyet Müdürü ve Dışişleri Protokol Genel Müdürü; yurt dışına yapılacak seyahatin diğer illerden gerçekleştirilmesi durumunda ise uğurlanma ve karşılanmalarında o ilin vali, il jandarma komutanı, belediye başkanı ve emniyet müdürünün hazır bulunması,
b) Bakanların Yurt Dışı Seyahatleri:
Bakanların yurt dışı seyahatlerinde uğurlanma ve karşılanmalarında, ilgili özel kalem yetkilileri ile havaalanı mülki ve emniyet amirlerinin hazır bulunması,
3. Gerek transit geçişlerde, gerekse doğrudan yapılacak seyahat ve ziyaretlerde il sınırında kesinlikle karşılama yapılmaması, sadece güvenlik ve trafik hizmetleri için gereken önlemlerin alınması,
4. Uğurlama ve karşılamalarda, bütün il müdürlerinin ve ilde görevli diğer bürokratların protokol oluşturmasına izin verilmemesi, karşılama veya uğurlama işleminin tören şekline dönüştürülmemesi,
5. Tören veya kutlama programı hazırlanırken, Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, Başbakan, ilgili bakan ile duruma göre vali ve/veya belediye başkanı dışında program ve konuşmacı belirlenmemesi,
6. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanların yurt içine ve yurt dışına yapacakları seyahatlerindeki karşılanma ve uğurlanmaları esnasında, gerek tören mahallinde ve gerekse yol güzergahı boyunca öğrenciler bulundurulmaması,
uygun görülmüştür.
B. Geçici Görev ve Refakat Gibi Nedenlerle Yapılan Seyahat İşlemleri
Yurt dışına yapılan seyahatlerin ülke tanıtımına, ticari ilişkilere, ulusal dış politikamıza sağlayacağı yararlar bilinmekle birlikte, genel tasarruf ilkeleri ve yoğun hükümet programı nedeniyle bu seyahatlerin asgari düzeylere çekilmesi ve sınırlı sayıda heyetlerle gerçekleştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel müdür ve benzeri gibi üst düzey devlet görevlilerinin yurt dışı seyahatlerinin, mütekabiliyet esasına göre yapılan davetlere icabet niteliğinde olması genel ilke olarak benimsenecektir. Bu ilkeye uygun olsa dahi, ülke çıkarlarının gereği olmayan, zorunluluk bulunmayan, Dışişleri temsilciliklerimizle ifası mümkün bulunan seyahatlerin önüne geçilmesi amacıyla gereken önlemler ilgili bakanlar tarafından alınacaktır.
Bu çerçevede; Başbakan Yardımcılıkları, Devlet Bakanlıkları ve Bakanlıklardan yurt içine veya yurt dışına geçici görevli olarak görevlendirilecek (veya gidecek) personelin söz konusu geçici görevlendirmeler sebebiyle yapacakları seyahatlerle ilgili aşağıda belirtilen hususlarda azami dikkat ve hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir.
1. Yurt içi ve yurt dışı geçici görevlendirmelerin zorunlu hallerde yapılması, görevlendirmelerde görev konusunun açık bir şekilde belirtilerek alınacak onay çıkmadan seyahate başlanılmaması,
2. Görevlendirmelerde görev süresinin ve görevli sayısının en az düzeyde tutulması,
3. Yurt içi seyahatlerde zorunlu olmadıkça uçak dışında kalan otobüs, tren gibi ulaşım araçlarıyla seyahat edilmesi, sadece üst düzey yöneticilerin zorunlu hallere münhasır olmak üzere alınacak onaylarda belirtilmek suretiyle uçakla seyahatine imkan tanınması,
uygun görülmüştür.
C. Kamuda Tasarruf İlkeleri ve Hediye Uygulaması
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından, çeşitli vesilelerle bakanlara, üst düzey yöneticilere, kendi personeli de dahil olmak üzere farklı konumlardaki kişi ve kurumlara plaket, şilt ve hediyeler verilmekte, bu uygulama kamu kaynaklarının amacı dışında kullanılmasına yol açarak israfa neden olmaktadır.
Kamuda kaynakların etkin kullanımı ve maliyetlerin düşürülmesi, sorumluluk ve tasarruf bilincinin yerleştirilerek yaygınlaştırılması, yönetime olan güvenin güçlendirilerek idarenin saygınlığının artırılması bakımından, halkımızca tasvip edilmeyen bu tutum ve davranışlardan vazgeçilmesi ve aşağıda belirtilen hususlara titizlikle uyulması büyük önem taşımaktadır.
1. Kamu görevlilerinin hediye alma ve menfaat sağlama konularında “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun hareket etmeleri,
2. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel tarafından, kurum amiri veya kurum üst düzey yöneticileri ile Bakan veya diğer siyasilere plaket, şilt ve benzerlerinin takdim edilmemesi,
3 . KİT'ler de dahil olmak üzere piyasada mal ve hizmet üreterek rekabet ortamı içinde bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının müşteri, rakip veya tedarikçilerine yönelik olarak, rekabette kendilerine avantaj sağlamak üzere dağıtacakları eşantiyon ve hediyeler dışında, hiçbir kamu yöneticisi veya personeline yılbaşı, bayram ve benzeri özel günler gerekçe gösterilerek, üretilen ürünler ile CD, ajanda, takvim, anahtarlık, saat, kalem, kalemlik ve benzeri türde hediye verilmemesi,
uygun görülmüştür.
29/5/1992 tarihli ve 1992/20 sayılı Genelge ile 12/3/1996 tarihli ve 1996/7 sayılı Genelge yürürlükten kaldırılmıştır.
Bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim
Recep Tayyip ERDOĞAN
Başbakan
